Nieprawidłowe naczynia krwionośne tworzą się pod wpływem m.in. naczyniowo-śródbłonkowego czynnika wzrostu (VEGF) i powodują występowanie obrzęków i krwotoków w obrębie plamki. Zarówno Eylea jak i Avastin blokują czynnik wzrostu naczyń (VEGF) i dzięki temu powodują zmniejszenie a nawet ustąpienie obrzęków, wysięków w obrębie siatkówki, a także zmniejszają ryzyko krwawień z nieprawidłowych naczyń.
Iniekcje doszklistkowe to inaczej zastrzyki wykonywane do wnętrza gałki ocznej, dokładnie do komory ciała szklistego. Podanie leku bezpośrednio do ciała szklistego zwiększa i przyspiesza penetrację leku do siatkówki i naczyniówki oka.
Terapia Avastinem
Avastin jest lekiem z grupy preparatów anty VEGF, posiadającym rejestrację do stosowania w leczeniu schorzeń nowotworowych (rak jelita grubego, rak jajnika). Budowa substancji czynnej w Avastinie – bewacizumabu, jest zbliżona do budowy ranibizumabu, czyli Lucentisu, stosowanego do leczenia schorzeń okulistycznych. Na podstawie wielu badań wykazano skuteczność Avastinu w leczeniu schorzeń okulistycznych w terapii doszklistkowej. Skuteczność Avastinu oraz odsetek działań niepożądanych są porównywalne z Lucentisem (badania CATT, IVAN, GEFAL). Avastin nie posiada jednak rejestracji do podawania do gałki ocznej (doszklistkowego) w żadnym kraju. Pomimo tego, ze względu na niższą cenę niż inne preparaty z grupy leków anty VEGF, jest on najczęściej stosowanym doszklistkowym lekiem na świecie.
W związku z faktem braku rejestracji do podawania doszklistkowego, Avastin stosowany jest na całym świecie „off label”, czyli poza wskazaniami rejestracyjnymi. Na taką formułę podania leku musi wyrazić zgodę pacjent.
Avastin stosowany jest „off label” w leczeniu następujących schorzeń okulistycznych:
- AMD (wysiękowa postać zwyrodnienia plamki związana z wiekiem, ang. age-related macular degeneration)
- DME (cukrzycowy obrzęk plamki, ang. diabetic macular edema)
- RVO (obrzęk plamki wtórny do niedrożności naczyń żylnych siatkówki, ang. retinal vein occlusion)
- neowaskularyzacja podsiatkówkowa w krótkowzroczności
- CSR (przewlekła forma centralnej surowiczej retinopatii)
- wspomagająco w leczeniu PDR (retinopatii cukrzycowej proliferacyjnej)
Opis zabiegu
Avastin jest podawany bezpośrednio do oka, a dokładnie do komory ciała szklistego. Podawana dawka to 1,25 mg bewacizumabu w 50 mikrolitrach roztworu. Leczenie rozpoczyna się zwykle od wykonania serii 3 zastrzyków w odstępie 4 do 6 tygodni - dawka wysycająca. Następnie terapię doszklistkową kontynuuje się w zależności od stanu miejscowego. Podanie leku do ciała szklistego wykonuje się z zachowaniem zasad aseptyki, bardzo cienką igłą. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Sama procedura trwa bardzo krótko i nie jest bolesna.
Przebieg zabiegu
Kwalifikacja do terapii odbywa się na podstawie badania okulistycznego oraz badań AFL (angiografia fluoresceinowa) i OCT (optyczna koherentna tomografia). Przed zabiegiem trzeba poinformować lekarza o objawach infekcji, zaczerwienieniu lub bólu oka. Trzeba też poinformować lekarza, jeżeli istnieje możliwość uczulenia na lek Avastin lub jodynę Przed zabiegiem wielokrotnie podaje się do oka krople z antybiotykiem. W dniu zabiegu pielęgniarka podaje krople rozszerzające źrenice.Przed zabiegiem lekarz odkaża skórę okolic oka i przykrywa to miejsce specjalną, jałową serwetą. Następnie przemywa oko środkami odkażającymi. Powieki są przytrzymywane za pomocą rozwórki, aby zapobiec mruganiu. Oko zostaje znieczulone kroplami, aby zastrzyk był bezbolesny. Lekarz za pomocą strzykawki podaje lek przez twardówkę oka. Podczas iniekcji może być wyczuwalny delikatny ucisk.. Przez trzy dni po zabiegu stosuje się do oka krople z antybiotykiem, aby zapobiec zakażeniu. Niekiedy może dojść do podrażnienia oraz zaczerwienienia oka przez kilka dni po zabiegu. Około miesiąca po zabiegu ocenia się efekt zabiegu – spadek obrzęku siatkówki.
Efekty
W czasie terapii lekiem Avastin następuje zahamowanie postępującego pogorszenia widzenia u większości pacjentów. U znaczącej części pacjentów zanotowano poprawę widzenia.
Działania niepożądane
Nawet w przypadku prawidłowo wykonanego zabiegu może dojść do wylewu podspojówkowego krwi czy wzrostu ciśnienia w gałce ocznej. Większość z tych działań niepożądanych ustępuje samoistnie. Poważne powikłania związane z samym podaniem leku, takie jak zapalenie wnętrza gałki ocznej, odwarstwienie siatkówki, czy zaćma, zdarzają się bardzo rzadko.
Najpoważniejsze prawdopodobne działanie niepożądane po podaniu Avastinu to zagrożenie ogólnoustrojowymi incydentami naczyniowymi (zatorami i zakrzepami). Według przeprowadzonych badań ryzyko występowania incydentów zatorów i zakrzepów u osób przyjmujących Avastin jest tylko nieznacznie większe niż w grupie osób nie leczonych tym lekiem i dotyczy pacjentów obciążonych schorzeniami naczyniowymi. Dla własnego bezpieczeństwa osoby, które w ostatnim czasie (ostatnie 6 miesięcy) przeszły zawał serca, udar mózgu czy inne incydenty zatorowo-zakrzepowe nie powinny przyjmować Avastinu.
Przeciwwskazania do podania leku i środki ostrożności
Bezwzględne przeciwskazania do podawania Avastinu to uczulenie na bewacizumab, stan zapalny w obrębie gałki ocznej lub jej okolic oraz ciąża.
Terapia Eylea
Lek Eylea jest stosowany w tych samych schorzeniach, co AVASTIN, ale w Polsce do tej pory posiada rejestrację do podawania doszklistkowego w następujących schorzeniach:
- AMD (wysiękowa wysiękowa postać zwyrodnienia plamki związana z wiekiem, ang. age-related macular degeneration)
- CRVO (zakrzep żyły centralnej siatkówki, ang. central retinal vein occlusion)
W pozostałych schorzeniach (DME - cukrzycowy obrzęk plamki, neowaskularyzacja w krótkowzroczności, centralna surowicza retinopatia) lek stosowany jest „off label”.
Działanie
Substancją czynną w preparacie Eylea jest aflibercept. To nowoczesny lek powstający przy zastosowaniu technologii rekombinacji DNA. Powoduje blokowanie śródbłonkowego czynnika wzrostu naczyń A (VEGF-A) i łożyskowego czynnika wzrostu (PlGF).
VEGF-A i PlGF powodują nieprawidłowy, patologiczny rozrost naczyń krwionośnych oraz wzrost przepuszczalności naczyń, co prowadzi do przesiąkania z nich płynu. Blokując te czynniki, aflibercept zmniejsza wzrost naczyń krwionośnych i obrzęk siatkówki.
Podawanie
Eylea jest podawana bezpośrednio do oka, a dokładnie do komory ciała szklistego. Podawana dawka to 2 mg afliberceptu w 50 mikrolitrach roztworu. Leczenie rozpoczyna się zwykle od wykonania serii 3 zastrzyków w odstępie miesiąca - dawka wysycająca. Następnie, według zaleceń producenta, iniekcje doszklistkowe stosuje się co 2 miesiące w pierwszym roku terapii. Podanie leku do ciała szklistego wykonuje się z zachowaniem zasad aseptyki, bardzo cienką igłą. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Sama procedura trwa bardzo krótko i nie jest bolesna.
Efekty
W czasie terapii lekiem Eylea następuje zahamowanie postępującego pogorszenia widzenia u większości pacjentów. U znaczącej części pacjentów zanotowano poprawę widzenia.
Terapia lekiem Eylea krok po kroku:
Kwalifikacja do terapii odbywa się na podstawie badania okulistycznego oraz badań AFL (angiografia fluoresceinowa) i OCT (optyczna koherentna tomografia). Przed zabiegiem trzeba poinformować lekarza o objawach infekcji, zaczerwienieniu lub bólu oka. Trzeba też poinformować lekarza, jeżeli istnieje możliwość uczulenia na lek Eylea lub jodynę. Przed zabiegiem wielokrotnie podaje się do oka krople z antybiotykiem. W dniu zabiegu pielęgniarka podaje krople rozszerzające źrenice. Przed zabiegiem lekarz odkaża skórę okolic oka i przykrywa to miejsce specjalną, jałową serwetą. Następnie przemywa oko środkami odkażającymi. Powieki są przytrzymywane za pomocą rozwórki, aby zapobiec mruganiu. Oko zostaje znieczulone kroplami, aby zastrzyk był bezbolesny. Lekarz za pomocą strzykawki podaje lek przez twardówkę oka. Podczas iniekcji może być wyczuwalny delikatny ucisk. Przez trzy dni po zabiegu stosuje się do oka krople z antybiotykiem, aby zapobiec zakażeniu. Niekiedy może dojść do podrażnienia oraz zaczerwienienia oka przez kilka dni po zabiegu. Około miesiąca po zabiegu ocenia efekt zabiegu – spadek obrzęku siatkówki.
Działania niepożądane
Nawet w przypadku prawidłowo wykonanego zabiegu może dojść do wylewu podspojówkowego krwi czy wzrostu ciśnienia w gałce ocznej. Większość z tych działań niepożądanych ustępuje samoistnie. Poważne powikłania związane z samym podaniem leku, takie jak zapalenie wnętrza gałki ocznej, odwarstwienie siatkówki, czy zaćma, zdarzają się bardzo rzadko.
Najpoważniejsze prawdopodobne działanie niepożądane po podaniu leku Eylea to zagrożenie ogólnoustrojowymi incydentami naczyniowymi (zatorami i zakrzepami). Według przeprowadzonych badań ryzyko występowania incydentów zatorów i zakrzepów u osób przyjmujących preparaty anty VEGF jest tylko nieznacznie większe niż w grupie osób nie leczonych tym lekiem i dotyczy pacjentów obciążonych schorzeniami naczyniowymi. Dla własnego bezpieczeństwa osoby, które w ostatnim czasie (ostatnie 6 miesięcy) przeszły zawał serca, udar mózgu czy inne incydenty zatorowo-zakrzepowe nie powinny przyjmować preparatu Eylea.
Przeciwwskazania do podania leku i środki ostrożności
Bezwzględne przeciwwskazania do podawania preparatu Eylea to uczulenie na aflibercept, stan zapalny w obrębie gałki ocznej lub jej okolic oraz ciąża.
